Son yıllarda Türkiye’ de organik tarım üretiminin artması ile marketlerimizin raflarında bolca organik ürünleri görür olduk. Normal ürünlere göre hem paketleme hem de fiyat olarak belirgin bir fark yaratan bu ürünler hayatımızın bir parçası haline gelmeye başladı. Peki nedir bu organik ürünlerin kerameti diye baktığımızda tahmin ettiğimizden çok daha önemli ve güzel bilgilerle karşılaştık.

Avrupa Birliğinin organik ürünler ile ilgili mevzuatına uyum sağlamak amacıyla 2004 yılında çıkarılan “Organik Tarım Kanunu” ile organik ürünler hayatımıza girmeye başlamıştır. Bu kanun kapsamında üretilmeye başlanan organik ürünler gün geçtikçe çoğalmakta ve tüketicinin ilgisini çekmektedir.

• Organik gıda nedir?

Bir gıdaya organik gıda denilebilmesi için; yetiştirilmesinde ve işlenmesinde, genetik mühendisliğinin, yapay ve benzeri gübrelerin, böcek ilaçlarının, yabani ot ve mantar öldürücü ilaçların, büyütme düzenleyicilerin, hormonların, antibiyotiklerin, koruyucuların, renklendiricilerin, katkı maddelerinin, kimyasal kaplama ve parlatıcı maddelerinin ve kimyasal ambalaj malzemelerinin kullanılmaması gerekmektedir. Organik gıda maddesi; tohumundan, yetiştirildiği tarladan üretim aşamasına kadar her aşamada kontrol edilip, tamamen doğal yöntemlerle üretilmelidir. Ayrıca organik gıda üretebilmek için tarlanın en az 3 yıl hiçbir tarım ilacı ve kimyasal maddeye maruz bırakılmaması gerekmektedir. Bütün bu sayılan koşullar yerine getirildiği taktirde üretilen ürün organik gıdadır denilmektedir.

• Gıdanın organik olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?

Marketlerde raflarda bulunan ve üzerinde “%100 organik” yazan her ürün ne yazık ki istenilen koşullarda üretilmiş anlamına gelmemektedir. Bunun için organik ürün seçerken özellikle paketleri, etiketleri çok iyi bir şekilde okunmalıdır. Organik ürün üretecek olan firmanın Tarım Bakanlığı tarafından yetki almış kontrol ve sertifikasyon kuruluşlarından biriyle sözleşme yapması zorunludur. Etiketlerinin üzerinde de bu kuruluşların logoları, verdikleri sertifika numaraları ve “Tarım Bakanlığından onaylı” ibaresi bulunmalıdır. Sertifikasyon numarası bulunmayan ürün ne yazık ki organik ürün değildir.

• Organik besinin diğer besinlerden farkı nedir?

Kimyasal ajanlardan arındırılmış bir toprakta yapay tarım ilacı ve gübre kullanılmadan üretilen besinler organik besinlerdir. Ya da aynı şekilde organik ürünlerle beslenen hayvanlardan elde edilen hayvansal ürünler organik besinlerdir. Yapılan çalışmalarda; organik besinlerde, yapay kimyasalların kullanılarak üretilen besinlere göre kanserojen bir madde olan nitratın % 97 oranında az olduğu tespit edilmiştir. Yine kanserojen olduğu bilinen kadminyum maddesinin ana kaynağı olarak gösterilen fosfatlı gübreler organik tarımda kullanılmamaktadır. Ayrıca organik tarım ürünlerinde, kansere karşı koruyucu olduğu bilenen fenolik maddelerin içeriğinin daha çok olduğu söylenmektedir.

• Yaşamın ilk 3 yılında organik gıda tüketiminin faydaları nelerdir?

Tarım uygulamalarında sıklıkla kullanılan kimyasal ajanlar, pestisitler hem toprağı kirletmekte hem de besinin güvenilirliğini azaltmaktadır. Son yıllarda oldukça sık karşılaşılan sağlık sorunları olan kanser, kronik akciğer hastalıkları, beyin tümörleri, hiperaktivite, otizm gibi hastalıklar, doğumsal anormallikler şüphesiz ki çevresel toksinlere maruz kalınması sonucunda artmaktadır. Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için çevresel toksinlere (meyve ve sebzelerden aldığımız tarım ilacı kalıntıları, hava kirliliği, su kirliliği ) maruziyeti mümkün olduğunca en aza indirmemiz gerekmektedir. İnsan sağlığını olumsuz etkileyen bu etmenlerin anne sütü ile bebeğe geçiş yaptığı da bir gerçektir. O zaman sorunun en başına dönmeli ve özellikle hamilelik, emziklilik dönemi ve büyümenin son derece hızlı olduğu yaşamın ilk 3 yılını ele almalıyız. Bu dönemde tüketilmesini önerdiğimiz organik tarım ürünleri sayesinde bebeklerin çevresel toksinlerle karşılaşmasını önemli ölçüde engellemiş oluruz.

Geleneksel tarımda kullanılan kimyasal ajanların çoğu vücudumuzda yağ dokusunda depolanmaktadır. Özellikle anne karnındaki bebekte ve yaşamın ilk 3 yılında, yani büyümenin ve yağ hücrelerinin yapımının hızlı olduğu bu dönemde kimyasal ajanlara maruziyet bebeğin ileri dönemdeki sağlığını ciddi şekilde etkileyecektir. Organik ürünlerin yanı sıra mevsimine uygun olarak meyvelerin ve sebzelerin tüketilmesi bağışıklık sisteminin geliştiği yaşamın ilk 2 yılında oldukça önemlidir. Bir örnek vermek gerekirse yaz domateslerinde bulunan, kansere ve kalp hastalıklarına karşı koruyucu etkisi olan laykopen maddesinin kış domateslerine göre önemli ölçüde fazla olduğu gerçektir.

• Bebek beslenmesinde hangi ürünleri kullanmalıyız?

Tamamlayıcı beslenmeye geçilmiş bir bebekte sırasıyla başlanacak olan besinler yoğurt, meyve püreleri, sebze çorbaları ve yemekleri, yumurta, kuru baklagiller, etler, balıklar, peynirler ve sütlerdir. Anneler özellikle yaşamın ilk 3 yılında bebeklerine yemek hazırlamak için marketlerden ya da manavlardan alışveriş yaparken besinleri özenle seçmelidir. Meyve-sebze alırken mevsimine uygun, üzerinde organik olduğunu belli eden ibarelerin olduğu, zedelenmemiş olanlar alınmalıdır. Yine aynı şekilde kurubaklagil, süt, pekmez, bulgur, yumurta gibi besinleri seçerken de organik olanların seçilmesi bebeğin çevresel toksinlere maruz kalmasını önemli ölçüde engelleyecektir.

Yarının büyükleri olan çocuklarımızın sağlıklı beslenmelerinin üzerinde durulması, bağışıklık sistemlerinin desteklenmesi ve kaliteli besin tüketerek büyümelerinin sağlanması son derece önemlidir. Kontrolsüz tarım uygulamalarının sıklıkla yapıldığı, ilaçlama, gübreleme, depolama, ambalajlama aşamalarında denetimin yetersiz kaldığı Türkiye ‘de besin seçimine bir kat daha fazla dikkat edilmelidir. Özellikle bağışıklık sisteminin tam gelişmediği, çevresel kirliliğe açık olunan ve sağlığın temellerinin atıldığı yaşamın ilk 3 yılında güvenilir besin tüketimi oldukça önemlidir. Anne ve babalar bebeklerine besin seçerken güvenilir markaları, üzerinde organik olduğuna dair sertifika numarası bulunan ürünleri, zedelenmemiş- mevsiminde sebze ve meyveleri tercih etmelidir. Organik ve sağlıklı besinlerle uzun ve kaliteli bir hayat dileriz.